“To Elly,
With much love,
let ’s all have lunch again.”
1983

Het bijbehorende gesprek, dat plaats vond in Bodega Keijzer in Amsterdam, staat afgedrukt in mijn boek “Het Jasje van David Bowie”.
Het zijn zes dichtbedrukte pagina’s met tekst, een heel bijzonder en buitengewoon geestig gesprek ook, en ik breng het hiermee opnieuw onder de aandacht omdat er niet zo heel veel gesprekken met haar zijn waarin ook haar homosexualiteit aan de orde komt en aan hoe zij zich handhaafde in een door mannen gedomineerde muziekwereld, die ze moest leren hoe met soulmuziek om te gaan, in Engeland dan met name.
Mijn herinnering aan deze buitengewone ontmoeting werd zeker geactiveerd door de aandacht die BBC4 en BBC2 het afgelopen weekend aan haar gaven. Voor het eerst was bij mijn weten alles wat nog op beeldband bewaard was gebleven uit de kast gehaald en werd het achter elkaar uitgezonden.
In de eerste plaats het hele concert dat zij in 1979 in de uitverkochte Royal Albert Hall gaf en waarin zelfs in de koninklijke loge Prinses Magareth met haar vrienden hadden plaats genomen.
Zij was op de toppen van haar kunnen en heel gay Londen hing en masse over het podium, al was het maar om haar even aan te kunnen raken.
En op zaterdag had BBC2 de tijd van 10 uur ’s avonds tot 2 uur ’s nachts voor haar ingeruimd met als enige onderbreking Jools Holland, die goed als intermezzo was, zeker omdat haar optreden van 1990 bij hem ook door BBC2 werd getoond in een volgende documentaire.
En in het laatste onderdeel Definitely Dusty  kwam een reeks van  vrienden van haar aan het woord, zoals Elton John, Jerry Wexler en andere mensen van Atlantic Records ( waar ze haar top-LP Son of a Preacher Man opnam), en noem maar op. Met name dit onderdeel bracht veel aan het licht over haar karakter en haar fysieke problemen. Ik heb bijvoorbeeld nooit geweten dat ze zo slecht zag dat ze zichzelf vrijwel niet in een spiegel kon waarnemen en dat dit de reden was dat zij die zware, zwarte oog make-up gebruikte om dit euvel te verhullen.
Overigens werd Son of a Preacher Man pas na haar dood in 1999 door Rolling Stone erkend als een van de beste LP’s aller tijden.

(wordt vervolgd)

Waar eerst basalt het hoofd bood
aan de Noordzee, ligt nu zand
dat uit de zeebodem is opgegraven.

Die eertijds Prins der Dichters was
zou zich op heden in zijn graf
om willen draaien, nog vervuld

van heimwee naar die enige aardse
stem, die hem bij leven kon
verlossen: dat grootse aangaan

van de zee bij de Hondsbossche

Dit is een van de gedichten die ik schreef voor het project The Sea Inside Out van Geertui van Herwijnen, die daarmee de ophoging met zand van de zeebodem bij Camperduin in de duinen volgde met foto’s.
Elly de Waard

********

Dit hele project, beeld en gedichten, wordt woensdag 23 oktober getoond in het kader van de Bergense Kunst10daagse in het kerkje van Bergen aan Zee. Aanvang: 17;30 uur.

In 1968 vond voor het eerst in Europa en met name in Amsterdam een werkelijk zwart soul-concert plaats. In de VS hadden de twee Turkse gebroeders Ertegun het al spoedig zeer
fameuze Atlantic Records opgericht, waar alle soulsterren uit die periode in verzameld waren, zoals Sam & Dave, Otis Redding, Wilson Pickett en noem maar op.
Vergezeld van een groot toporkest van eigen huis en een van hun grootste sterren van toen, namelijk Aretha Franklin, trokken zij naar Europa om het met hun glorie te laten kennis maken; de toernee viel heel kort uit doordat Aretha Franklin doodsbang van vliegen was. Ik weet dus niet eens of ze Londen wel aangedaan hebben.
Het hele gezelschap streek neer in het Concertgebouw dat meer dan uitverkocht was. Het orkest vulde vrijwel het hele podium, er waren stoelen bijgezet voor de veel te vele bezoekers en een groot deel van de zaal was naar voren gestormd en hing zwaaiend, juichend en rockend en reikend over het podium!
Aretha werd behalve door het orkest bijgestaan door een vroege versie van The Sweet Inspirations, een pracht combinatie. Ze deed ook nog een aantal nummers terwijl ze zelf aan de piano zat. En alle hits werden ten gehore gebracht
Het podium was verder nog overbevolkt met fotografen, managers, rondlopend volk van onduidelijke herkomst en angstige officials die de mensen moesten beletten om op het podium te klimmen. De organisatie was daarenboven zo slim geweest om Jan Keijser te vragen alles te filmen, wat een goed en op dat tijdstip volstrekt nieuw initiatief!
Daaraan heb ik te danken dat ik gisteravond ruim een half uur van dit machtige optreden heb kunnen zien op BBC4!
Ik stond toen nog aan het prille begin van mijn rock & roll journalistieke periode en had nog geen toegang tot dit concert. Vandaar dat ik nu zo blij ben het toch meegemaakt te hebben!
Korte tijd later kwam Atlantic echter terug met de tweede van later meerdere concerten, met Sam & Dave nu onder meer. Daar was ik vanaf toen altijd bij, net als bij de andere optredens, heel vaak ook in het Concertgebouw.
Wat een heerlijke tijd was dat toen!

Niet onvermeld mag blijven dat  Aretha Franklin door het succes van deze toernee in Europa in de VS nu ook bekend werd bij het grote blanke publiek. Voor het eerst verscheen haar portret bijvoorbeeld op de cover van Time Magazine.

ELLY DE WAARD
Foto’s vanaf de tv genomen