Aan het einde van mijn lijden
was er een deur.

Luister goed naar mij: dat wat jij dood noemt
herinner ik me.

Bovengrondsheid, geluiden, verschuivende pijnboomtakken.
Dan niets. De zwakke zon
flakkert over de droge oppervlakte.

Het is verschrikkelijk om te overleven
als bewustzijn
begraven in de donkere aarde.

Toen was het voorbij: dat wat je beangstigt,
een ziel te zijn en onmachtig
om te spreken, houdt abrupt op, de stijve aarde
buigt een beetje. En wat ik voor vogels hield
stoof door lage struiken.

Jij die je niet de overgang
herinnert vanuit de andere wereld
ik zeg je dat ik weer kon spreken: wat er ook
terugkomt uit de vergetelheid komt terug
om een stem te vinden:

uit het centrum van mijn leven kwam
een geweldige fontein, diepe blauwe
schaduwen op azuurblauw zeewater.

Gedicht: Louise Glück, The Wild Iris
Vertaling: Elly de Waard

In het vervolg van gisteren plaats ik de column van Ephimenco ook vandaag.

DE DAM BLEEF LEEG

Terwijl het uitstapje van de koning en zijn gezin aan de Egeïsche Zee de gemoederen begon te verhitten in Nederland, lag het afgesneden hoofd van een leraar geschiedenis midden op straat in Frankrijk. Het contrast kan niet groter tussen de beide landen die me aan het hart gaan.

En terwijl leerkrachten en sympathisanten zondag massaal de straat op gingen in Franse steden om tegen de onthoofding van de leraar te demonstreren, bleef de Dam leeg. De moord op de Fransman Samuel Paty door een racistische islamist had kennelijk niet dezelfde weerslag als de moord op de Amerikaan George Floyd door een (vermeende) racistische agent. Misschien een kwestie van particularistische prioriteiten bij lobbygroepen. Maar misschien is het ook beter zo en moet je opgelucht zeggen: gezegend het land waar geen lerarenhoofd op straat rolt en dat zich vooral druk maakt over een onbeduidende kwestie als een week buitenlandse vakantie van de koning in coronatijd.

Nu we het regelmatig over voortschrijdende inzichten hebben, moet ik ook iets bekennen. Over de Franse president Macron heb ik me de laatste jaren nogal kritisch uitgelaten. Maar wat ik, en met mij miljoenen mensen, vrijdagavond voor de deur van de school van de vermoorde leraar zag, was van een andere orde. Hier stond een authentiek staatshoofd, ontdaan, ernstig en geëmotioneerd maar ook kordaat en vastberaden, die in een spontane toespraak van vijf minuten de ziel van zijn volk feilloos wist te bereiken. Misschien ook, wie weet, omdat zijn eigen vrouw een ex-lerares is. Maar vooral omdat hij weet dat door school en leerkracht te treffen, de islamistische vijand het hart van de republiek en zijn laïcité wil laten bloeden.

Het gaat hier om het overleven van de democratie in een vorm die we altijd als vanzelfsprekend hebben beschouwd maar die nu toch in groot gevaar verkeert. “Ze komen er niet langs”, zei de president en twee dagen later: “Angst gaat van kamp veranderen (…) islamisten zullen niet meer rustig slapen in Frankrijk”.

Het was een soort asymmetrische echo van wat zondag op straat en pleinen klonk in talrijke getuigenissen van leerkrachten: angst en zelfcensuur. Angst die al jaren overheerst voor opstand van moslimleerlingen en represailles van hun ouders als er ‘gevoelige’ onderwerpen als islam, vrijheid van meningsuiting, antisemitisme, Holocaust of zelfs wanneer auteurs als Voltaire en Rousseau in de klas worden behandeld. Om dit nog beter te begrijpen verwijs ik naar een recente opiniepeiling die correspondent in Parijs Kleis Jager gisteren in zijn analyse aanhaalde: een op de vier jonge Franse moslims (26 procent) meent dat je mag doden als de profeet van de islam beledigd wordt.

Onvermijdelijk gaat ook de kwestie spelen over toegang tot Frankrijk voor mensen uit vluchtgebieden. De drie aanslagen van de laatste zes maanden in Frankrijk met in totaal drie doden en zeven zwaargewonden, zijn gepleegd door een Soedanees (33 jaar), een Pakistaan (25) en een Tsjetsjeen (18) die alle drie een asielaanvraag hadden ingediend en een verblijfstatus hadden gekregen.

Hoofdcommentaar vandaag van “Le Figaro”, tweede landelijk dagblad van Frankrijk, naar aanleiding van de moord op leraar Samuel Paty

Vrijheid, gelijkheid, broederschap. Wat zal zijn leus binnenkort nog waard zijn als Frankrijk blijft buigen? Geïntimideerd, hulpeloos, vaak inschikkelijk, laat het land zich vertrappen, opvreten van binnenuit, verminken door een vijand die zijn dood wil: het islamisme. Zal de gruwelijke moord op een professor eindelijk het uur van de opleving slaan? De uitvoerende macht is onrustig, maar de aankondigingeffecten zijn verre van voldoende. 

Sinds 2012 en Mohamed Merah (die Joodse kinderen voor hun school doodschot) volgen de aanslagen elkaar op en lijken al die toespraken op elkaar.

Herbewapening moet eerst moreel zijn. Jarenlange chantage met behulp van woorden als islamofobie en racisme, alsmede identiteitspolitiek hebben het land vele breuken bezorgd. En zo heeft de worm zich in de vrucht genesteld. Hoofddoeken, boerkini, hallalmenu’s zijn dominant geworden; Onze Education Nationale schikt zich in om de vrede te bewaren. Hele wijken onderwerpen zich met onverschilligheid aan de dictatuur van predikers… Gelijkheid in diversiteit heeft de deur geopend naar de dictatuur van minderheden.

Deze herbewapening moet dan wel legaal zijn. We moeten een einde maken aan de tirannie van juridische dwalingen die ons ervan weerhoudt ons wetgevend arsenaal te versterken, weerhoudt om hier een bekeringsvereniging te ontbinden en daar een fundamentalistische moskee te sluiten. Het is niet aan rechters om hun interpretatie van de wet te dicteren. Het recente besluit van de Constitutionele Raad waarin een tekst werd gecensureerd waarin terroristen bij hun vrijlating uit de gevangenis gecontroleerd moeten worden, laat je sprakeloos. Als de basiswet deficiënt is, moet deze worden aangepast. De islamisten misbruiken onze overdaad aan bescheidenheid en onze taboes.

De eerste van alle vrijheden is veiligheid.

Herbewapening moet tenslotte politiek zijn. Immigratie, asiel, niet-begeleide minderjarigen: hun aantallen nemen jaar na jaar toe en dit is niet alleen aan de regels van de Europese Unie toe te schrijven. Deze massale toestroom is niet het teken van broederschap, maar de uitdrukking van bureaucratische nalatigheid in combinatie met een gebrek aan standvastigheid. Driekwart van de uitgesproken uitzettingen wordt niet uitgevoerd.

Alleen realisme zal het fanatisme overwinnen en Frankrijk in staat stellen degenen te verslaan die het land het zwijgen willen opleggen.

Geplaatst door Sylvain Ephimenco