Vandaag, 12 september 2017, is het honderd jaar geleden dat Chr. J. van Geel (in de wandeling: Chris van Geel) werd geboren. Hij stierf in 1974.
Van Geel is een van de grote Nederlandse dichters van de vorige eeuw. Hij begon zijn artistieke leven als beeldend kunstenaar en was een van de eerste jonge surrealisten in dit land. Hij maakte onder meer naam met installaties die door zijn kunstbroeder, de fotograaf Emiel van Moerkerken, werden vastgelegd.
Mede door de oorlog kostte het hem geruime tijd om zijn stijl als dichter te vinden. Zijn literaire opvattingen waren gevormd door Eddy du Perron en het tijdschrift Forum, maar ondergingen uiteraard ook invloeden vanuit het surrealisme en Dada.
Pas in 1958 debuteerde hij bij Van Oorschot (met Spinroc en andere verzen). Bij deze uitgever zouden vervolgens al zijn bundels (op twee na bij Polak & Van Gennep) evenals de belangrijke posthume uitgaven verschijnen.
Van Geel koos zeer bewust voor Van Oorschot omdat hij daarmee zijn band met Forum en de klassieke poëzie zichtbaar wilde maken. Toen hij eenmaal zijn vorm als dichter had gevonden kon hij ook de beeldende kunst weer opvatten. Een solotentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam onder Sandberg (1961-62) was het eerste gevolg. Later volgden nog vele exposities, ook posthuum. Zie hiervoor en voor meer details de website www.chrisvangeel.nl
Vertoonden veel gedichten in zijn eerste bundel nog het speelse van Gorter, het streven naar de strengere, beknopte vorm die zijn handelsmerk zou worden was van het begin af aan in zijn werk zichtbaar. Ik wil hier ter verduidelijking een vergelijking maken. De strengheid, gekoppeld aan een grotere toegankelijkheid die de terecht hoog gekwalificeerde laatste gedichten van Gerrit Kouwenaar kenmerken, bezat het werk van Van Geel eigenlijk al van meet af aan. Zijn speelse en lossere kant bracht hij al spoedig onder in wat hij naar het tijdschrift Barbarber stuurde. Het is apart verzameld in de posthume bundel Dank aan de koekoek.
Het is nu een eeuw geleden dat Van Geel werd geboren, maar de bekendheid van zijn werk en zijn persoon zijn nog steeds niet heel groot, ondanks het feit dat hij een vaste schare van bewonderaars heeft.
Zo is er bijvoorbeeld nog steeds geen biografie van hem, terwijl er van mensen die recenter overleden en in feite nog niet eens onbekend zijn, zo ongeveer wekelijks biografieën verschijnen.
En dan is er nog iets. De bijzondere tentoonstelling die Van Geel ooit had in het Stedelijk Museum in Amsterdam, heeft hij indertijd in zijn geheel aan dit museum geschonken, omdat hij deze als een statement zag, als een eenheid die hij bij elkaar wilde houden.
Waarom die niet nog eens opnieuw geëxposeerd ? Zo vragen wij van de Stichting Van Geel ons af, daarin gesteund door vriend en liefhebber van Van Geel K.Schippers, oftewel Gerard Stigter.
Deze honderdste geboortedag zou daar een prachtige aanleiding voor zijn!
ELLY DE WAARD
Foto: Maria Austria
